Nhận định về Màu da là màu gì và các kiến thức cần biết

Tìm hiểu chi tiết về Màu da là màu gì và các kiến thức cần biết là chủ đề trong bài viết hôm nay của Lichgo.vn. Màu da loài người có thể có nhiều sắc, từ rất đậm cho đến rất nhạt gần như không màu (và ở những người này, da có nước màu trắng hồng do màu máu ẩn hiện lên trên). Màu sắc của da là do lượng sắc tố melanin trong da, nhiều thì làm da đậm đen lại, ít thì làm da nhạt đi. Nói chung phái nữ có ít melanin hơn phái nam.

Người có tổ tiên sinh sống vùng nắng nhiều, nhiệt độ cao có da đậm đen, trong khi da người có tổ tiên sống vùng ít nắng, ôn đới trắng hơn. Tuy nhiên càng về sau này càng có sự pha trộn giữa các sắc dân, nên màu da có nhiều sắc khác nhau.

Màu da là màu gì

Da là cơ quan lớn nhất trên cơ thể, chiếm khoảng 15% trọng lượng cơ thể người, độ dày từ 0,1mm – 1,5mm. Cấu trúc của da bao gồm 3 lớp.

Thượng bì (Biểu bì).
Trung bì.
Hạ bì.

Một làn da khỏe mạnh sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như màu da, độ đàn hồi, độ ẩm, tình toàn vẹn của bề mặt da… Trong đó, màu da được xem là yếu tố quan trọng và quyết định làn da của một người có đẹp hay không.

Màu da của con người có nhiều sắc độ từ đen đến sáng trắng. Thang điểm Fitzpatrick phân da thành 6 loại.

I Trắng nhạt
II Trắng hồng
III Trung bình, trắng đến nâu nhạt
IV Ô liu, nâu vừa phải
V Nâu, nâu sẫm
VI Từ nâu sẫm đến đen

Tùy theo từng khu vực và vị trí địa lý trên thế giới, màu da được hình thành dựa trên các yếu tố.

Gen.
Melanin.
Cách chăm sóc làn da.
Các sắc tố da khác.
- Caroten.
- Mạch máu.

Sắc tố Melanin và gen

Melanin có hai kiểu: pheomelanin (màu đỏ) và eumelanin (nâu đậm gần như màu đen). Cả số lượng lẫn kiểu được xác định bởi bốn tới sáu gen mà vận hành ở dưới incomplete dominance. Một sao chép của toàn bộ những gen đó được thừa hưởng được từ người cha và một từ mẹ. Mỗi gen có nhiều loại allele, dẫn đến sự đa dạng của màu da.

Da đậm giúp chống lại các loại ung thư da được gây ra bởi đột biến trong những tế bào tạo ra bởi tia cực tím. Những người da nhạt có quanh một nguy cơ chết vì ung thư da gấp mười hơn những người da đậm, dưới những điều kiện giống nhau. Hơn nữa, da đậm ngăn ngừa UV-A phá hủy folate của vitamin B.

Folate cần cho sự tổng hợp của DNA trong tế bào và mức quá thấp của folate trong phụ nữ có thai có liên quan đến những khuyết tật khi sinh. Vào thời Trung cổ, những nhà quý tộc giàu có sỡ hữu làn da sáng là người có sức khỏe, khác với làn da đen sạm do tầng lớp thấp nên phải làm việc tay chân mệt nhọc nên có làn da đen, làn da trắng được xem là phong cách vào thời đó

NHỮNG YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH MÀU DA

Gen

Màu da của một người chịu sự ảnh hưởng của màu da bố và mẹ. Theo một vài nghiên cứu cho thấy
- Nếu bố mẹ có cùng màu da (trắng/vàng/đen) thì con cái cũng sẽ được thừa hưởng màu da này.
- Nếu bố mẹ có màu da khác nhau (trắng – đen, trắng – vàng, đen – vàng,…), thì con cái sẽ có màu da giống 1 trong 2 người hoặc có sự pha trộn của các gen quy định màu da khác nhau.

Sắc tố melanin

Melanin là nhóm sắc tố chính quyết định màu sắc của da, là kết quả của một quá trình hoạt động với 4 giai đoạn phức tạp
- Giai đoạn 1: Quá trình hình thành sắc tố da được bắt đầu bởi những tác động, kích thích lên tế bào sắc tố melanocyt. Những tác động đó bao gồm
  - Yếu tố bên ngoài: tia cực tím trong ánh nắng mặt trời, đèn điện…
  - Yếu tố ben trong: rối loạn nội tiết, stress, căng thẳng kéo dài, bệnh lý…
- Giai đoạn 2: Sắc tố melanin được hình thành, bắt nguồn từ tyrosine, một acid amin nằm trong tế bào sắc tố melanocyt ở lớp đáy thượng bì.
- Giai đoạn 3: Sau đó, sắc tố melanin sẽ được đưa lên bề mặt da thông qua các bào quan melanosome.
- Giai đoạn 4: Cuối cùng, sắc tố melanin di chuyển đến bề mặt da thông qua sự đổi mới liên tục của các tế bào trong lớp thượng bì.

Sắc tố Melanin tồn tại dưới 2 dạng chính: Eumelanin (nâu đậm đến đen) và Pheomelanin (nâu đến đỏ).
- Sự phối hợp giữa Eumelanin và Pheomelanin với những tỉ lệ khác nhau sẽ tạo ra nhiều chủng loại da khác nhau ở cơ thể người.
- Ở nam giới chứa nhiều Eumelanin nên làn da dễ bị sạm đen hơn ở nữ. Trong khi ở nữ thì lại chứa nhiều Pheomelanin hơn.
- Ngoài ra, còn một loại sắc tố nữa là Neuromelanin, có chức năng kiểm soát màu sắc của tế bào thần kinh. Loại này không liên quan đến màu sắc có thể quan sát từ bề ngoài cơ thể.

Lối sống và cách chăm sóc da

Cách chăm sóc làn da bao gồm chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, thói quen sử dụng mỹ phẩm, môi trường sống… cũng chi phối một phần màu da. Việc thường xuyên bổ sung các dưỡng chất có lợi cho da, ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, khí hậu mát mẻ, cường độ tia UV thấp có thể giúp màu da trắng hơn.
Ngược lại, khi đi nắng nhiều nhưng không dùng kem chống nắng, ăn uống, sinh hoạt không khoa học, da có thể sậm màu do cháy nắng, xỉn màu do không được chăm sóc phù hợp khiến màu da bị thay đổi so với tiềm năng di truyền.

Các sắc tố da khác

Caroten
- Caroten là nhóm sắc tố phổ biến nhất được tìm thấy trong tự nhiên. Caroten thường có màu vàng và được tìm thấy từ những loại rau củ quả có màu cam.
- Tình trạng vàng da do caroten xảy ra khi lượng caroten trong máu tăng cao.

Hồng cầu trong máu
- Hồng cầu trong máu tồn tại dưới 2 dạng chính: Oxyhemoglobin (máu đỏ) và Hemoglobin khử (máu xanh).
- Tình trạng thiếu máu do bệnh lý có thể làm cho làn da kém hồng hào.

NHỮNG BỆNH LÝ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÀU DA

Một vài dấu hiệu nhận biết tình trạng giảm sắc tố Melanin

Bạch tạng là bệnh di truyền, liên quan đến tình trạng suy giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng sản sinh sắc tố melanin trong cơ thể. Làm giảm sắc tố đồng đều ở da, tóc và võng mạc.
Bạch biến là tình trạng xảy ra khi tế bào melanocytes ở một vùng da bị hư tổn và gây ra tình trạng mất sắc tố ở vùng da đó.
Mất sắc tố sau khi bị tổn thương
- Những nguyên nhân gây ra tổn thương như bỏng, phồng rộp hoặc bị nhiễm trùng.
- Lúc này cơ thể không thể sản sinh ra được melanin ở khu vực bị tổn thương và dẫn đến tình trạng mất sắc tố da, làm cho vùng da không đều màu.

Một vài dấu hiệu nhận biết tình trạng tăng sắc tố Melanin

Nám, tàn nhanh
- Những biểu hiện của nám, tàn nhang
  - Màu sắc
    - Nám da có màu vàng, vàng sáng, vàng nâu, nâu đen.
    - Tàn nhang có màu nâu sẫm, nâu nhạt, xám, đỏ, đen.
  - Vị trí
    - Các vết nám, tàn nhang thường xuất hiện ở gò má, trán, mũi, thái dương.
  - Kích thước
    - Nám, tàn nhang có kích thước không đồng nhất.

Tăng sắc tố sau viêm là hậu quả của tình trạng viêm da. Một trong những nguyên nhân phổ biến, gây ra tình trạng tăng sắc tố sau viêm là mụn trứng cá.